Je gaat vandaag een mooie fietsroute maken over de Sallandse Heuvelrug.
De start is bij "Erve de Pas" aan de rand van het Sallandse dorpje Haarle.

Op Erve De Pas waan je je weer even op het boerenerf van vroeger. De Herberg stamt uit 1891 en is stijlvol gerestaureerd, waarbij de oude details en gebinten bewaard zijn gebleven. Je kunt hier genieten van een kop koffie met ambachtelijk gebak, heerlijke streeklunch, borrel of herberg maaltijd.
De oude stallen en herberg
De oude potstal die tegenover de herberg ligt, wordt gebruikt voor vergaderingen en trainingen. In de voormalige varkensschuur die naast de herberg ligt bevindt zich de informatieschuur van Natuurmonumenten. Hier worden leuke, leerzame workshops en activiteiten georganiseerd.
Boerderij ‘de Pas’ stond vroeger aan de overkant van de zandweg. Het was toen een herberg. De overlevering vertelt dat Lodewijk Napoleon daar met een konvooi overnacht heeft, zijnde op weg naar Twente. Die zandweg, een pas tussen de twee Koningsbelten, liep over de berg naar Rijssen, het zogenaamde ‘Weverspad’.
Bij de oude schuur naast de herberg werd dan een derde paard voor de postkoets gespannen voor de zware tocht over de mulle zandweg bergop. De herberg stond op een belangrijk punt, een kruispunt van de wegen naar Deventer, Raalte, Hellendoorn en Twente. De herberg is echter afgebrand; de twee lindebomen voor de gevel vertonen nog steeds de sporen in hun half verbrande stammen. De grote linde achter het huis bleef gespaard en staat er nog steeds. Met het afbranden van de herberg begint bij De Pas een nieuw stuk geschiedenis. Het huidige hoofdgebouw werd in 1891 gebouwd.

De route brengt je in het begin langs het Monument voor de razzia van 14 oktober 1944. Het monument bestaat uit een grote zwerfkei met bronzen plaquette en een zwart-wit foto. Naast de kei ligt een tweede kleinere zwerfkei waarop tevens een bronzen plaquette en twee zwart-wit foto’s zijn geplaatst. Dit ter herinnering aan drie slachtoffers die werden vermoord door de Duitsers bij de razzia op 14 oktober 1944 tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De slachtoffers waren, Marinus Stevens, Verzetsman Gerrit Jan Piksen en de Joodse onderduiker Maurits Bachrach.
Als je links van het monument het pad volgt, is er er na ongeveer 500 meter aan de rechterkant een onderduikers hut uit de 2e wereldoorlog te bezichtigen. Waar deze zich bevind wordt door een bord aangegeven. In deze Onderduikers hut, in de bossen bij Holten, hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog diverse onderduikers gezeten, o.a. Nederlandse mannen die gevlucht waren voor de Duitse Arbeitseinsatz.
(Bron : Traces of war).
Je kunt in en om de onderduikers hut alles goed bekijken omdat deze goed wordt onderhouden.

Na ongeveer 10 kilometer kun je een kop koffie gaan drinken bij kinderboerderij Dondertman. Deze wordt geëxploiteerd door de Stichting Kinderboerderij Dondertman. De kinderboerderij is opgezet door vrijwilligers. De toegenomen drukte heeft inmiddels wel geresulteerd in gedeeltelijke professionalisering. Je kunt hier prima een kop koffie drinken of een andere versnapering nuttigen.
Na de koffie is het weer genieten van de mooie natuur die de Sallandse heuvelrug je kan bieden. Je komt op een steenworp afstand langs de Canadese begraafplaats Holten. Het is zeker de moeite waard om hier even een kijkje te gaan nemen (deze is in de route opgenomen).
Het is een stukje Canada op de Holterberg. Het ereveld 'Canadese Begraafplaats Holten' op de Holterberg is een indrukwekkende herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. In het voorjaar van 1945, na vijf jaar van onderdrukking, bevrijdden (overwegend) Canadese troepen Noord- en Oost-Nederland. De Nederlandse overheid stelde gronden ter beschikking om de 1394 omgekomen soldaten een laatste rustplaats te geven.

In het naastgelegen informatiecentrum houden we met persoonlijke verhalen, anekdotes en foto’s de gedachte aan de gesneuvelde militairen levend. Bekijk in de filmzaal een impressie van de bevrijding van Noord- en Oost-Nederland, ontdek achtergrondinformatie over de begraafplaats en luister naar indrukwekkende verhalen over de gesneuvelde bevrijders. Aan de informatietafels ontdekt u nog meer over de bevrijding en onze bevrijders.

Na dit indrukwekkende bezoek brengt de route je over het Goudzoekerspad.
Never a dull moment( nooit een saai moment) op de Sallandse Heuvelrug. Nu niet en toen niet. Namen als ‘Het Goudzoekerspad’ voor een fietspad, ‘Gouden Bergen’ voor een camping en ‘Alaska’ voor een woonhuis bedenk je niet uit het niets... We nemen je graag mee naar het jaar 1901. Het diepgelegen spoortraject bij Nijverdal – in de volksmond ook wel het ravijn genoemd. De steile zandhellingen doen vermoeden dat er wel eens goud in de grond kan zitten.
Op 12 januari 1902 begonnen 25 arbeiders aan de werkzaamheden. Zij legden loopgraven aan van ongeveer 12m diepte. Uit verschillende grondlagen werden monsters genomen en naar laboratoria gestuurd. Aanvankelijk leek het een succesvol verhaal. De monsters bevatten goud, maar het resultaat heeft meer dan waarschijnlijk gemaakt, dat deze hoeveelheid uit commercieel oogpunt geen waarde heeft. De loopgraven en sleuven werden gedicht, de arbeiders ontslagen. Alleen een fietspad door het Ravijn, het goudzoekerspad, herinnert nog aan deze roemruchte maanden Nijverdalse geschiedenis.

Aan het eind van dit goudzoekerspad is het even uitkijken. Je komt dan te staan voor een drukke verkeersweg, de N35. Deze moet je oversteken om de route te vervolgen. De laatste kilometers van de route gaan weer door een mooi bosgebied. De goed onderhouden paden leiden je weer terug naar de plaats waar je bent gestart(Erve de Pas).
In de zomerperiodes kun je hier ook genieten van een heerlijke lunch of een lekker kopje koffie.

Extra informatie Erve de Pas:
Van Wulfften Palthe kocht in 1898 honderden hectares woeste grond op de Sprengenberg tijdens een verkoop in Raalte. Hij kwam ook in het bezit van boerderij ‘De Pas’. Enkele keren kwam er een andere boer te wonen. Van Wulfften Palthe heeft de boerderij na zijn aankoop omgebouwd van hallenhuis tot krukhuis door er het witte gedeelte dwars voor te bouwen. Op de fraaie groene luiken zien we ronde zandlopers in de kleuren rood en geel, de kleuren van Huis Sprengenberg (Palthetoren). In 1905 werd tegenover de boerderij een potstal gebouwd voor het jongvee. Wat later, in 1932 kwam er ook nog een varkensstal, dat nu de informatieschuur is van Natuurmonumenten.