De grens van Frankrijk met België was in de 17de eeuw militair gezien een achilleshiel. Er zijn geen natuurlijke verdedigingsschermen zoals een bergrug, of een brede rivier. Na de 16e eeuw was het voor veel Noord-Franse steden niet voldoende alleen een kasteel of een versterkt garnizoensgebouw te hebben door de veranderde manier van oorlogsvoering. Nadat Lodewijk XIV het gebied tussen Boulogne en Le Quesnoy had veroverd, liet hij dan ook de strategische plaatsen versterken met zware omwallingen en grachten. Zijn militaire architect Vauban knapte dit werk voor hem op. Zo ontstond een dubbele linie van versterkte steden tussen Frankrijk en de toenmalige Zuidelijke Nederlanden. Aan de andere kant van de grens lieten de Zuidelijke Nederlanden zich ook niet onbetuigd. De kleine vestingsteden speelden geen rol meer van betekenis en de schermutselingen tussen Frankrijk en de Geallieerden (Engeland, de Nederlanden en Spanje) bestond voornamelijk uit dreiging of vonden plaats op een slagveld.
De aanspraken van Lodewijk XIV van Frankrijk op Vlaanderen resulteerden in vijf Franse bezettingen tussen 1646 en 1706 en de aanleg van versterkingen alsook de bouw van citadellen over en weer. Tijdens de oorlogen van Lodewijk XIV van Frankrijk werd duidelijk dat het Spaanse Rijk niet meer in staat was om de Zuidelijke Nederlanden te verdedigen. Als de Zuidelijke Nederlanden verloren gingen, werd Frankrijk een bedreiging voor de Republiek en voor het machtsevenwicht in Europa.

Je start deze trip in de nu rustige, historische stad Cambrai, waar nog een aantal resten van vestingwerken zichtbaar zijn. Het is een van de twaalf door Vauban gebouwde vestingen in Frankrijk en zijn een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van militaire architectuur. Het fort van Cambrai, met zijn centrale geschutstoren en hoefijzervormige verdedigingsmuur, is een voorbeeld van Vaubans vernieuwende benadering van verdediging. Deze vestingwerken, die deel uitmaken van de Unesco-werelderfgoedlijst, getuigen van Vaubans ingenieuze technieken en zijn belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de militaire architectuur.
Daarnaast staat de stad bekend om zijn prestigieuze religieuze gebouwen en zijn statige herenhuizen. Een bezoekje aan de Chapelle du Grand Séminaire, bekend om zijn barokke gevel en de Cathédrale Notre-Dame, met uitzonderlijke kunstwerken en prachtige glas-in-loodramen, mogen absoluut niet ontbreken tijdens je bezoek aan deze stad! Bij het verlaten van de stad naar de vestingplaats Le Quesnoy kom je langs een tankgelegenheid.

Nederlanders hebben hun Naarden, Fransen hun Quesnoy. In feite zijn de versterkingen, die hier in de 17e eeuw aangelegd zijn door Vauban, uitzonderlijk goed bewaard gebleven. Le Quesnoy ligt tussen de open velden van de Cambrésis en het heggenlandschap van de Thiérache. Nergens kan je in Frankrijk beter zien welk antwoord verdedigers hadden op de ontwikkelingen van de 17e-eeuwse artillerie. Grachten, in het water geplaatste puntige verdedigingswerken en bastions met het stervormige Vaubanpatroon, in Le Quesnoy is alles nog zoals Vauban het vestingstadje heeft ontwikkeld. Om van deze gave constructie te genieten is een wandeling over de wallen aan te raden en deze dan af te laten sluiten met een welverdiende koffie.

De volgende vestingstad vind je in Maubeuge, vlakbij de Belgische grens. Pas in 1678 wisten de Fransen Maubeuge in te nemen. Lodewijk XIV verbouwde deze voorpost van zijn rijk direct tot een versterkte kern. Helaas is tijdens de tweede wereld­oorlog veel van het oude stedenschoon verloren gegaan. Ook de versterkingen werden niet ontzien. Wat resteert, ligt op zo'n 30 hectare aan de linkeroever van de Sambre. De toegangspoort Porte de Mons is de enige authentieke doorgang. compleet met ophaalbrug, hersteld in de late jaren zeventig. De kruitkamer die Vauban liet aanleggen, herbergt tegenwoordig de plaatselijke bibliotheek en een kunstopleiding.

Aan de andere kant van de huidige grens met België ligt de vestingstad Binche. De vestingwerken in Binche, onderdeel van het grotere netwerk van versterkingen, zijn een bewijs van Vaubans expertise in het ontwerpen van verdedigingswerken, inclusief grachten, muren, bastions en forten, om steden te beschermen tegen vijandelijke aanvallen. De middeleeuwse stadsmuur, gebouwd tussen de 12e en 14e eeuw, is meer dan twee kilometer lang en is de best bewaarde middeleeuwse muur van België. Bij de stadsmuur bevindt zich het stadspark van Binche, waar je er de ruïnes van het Paleis van Maria van Hongarije, de zus van Karel V vindt. Het paleis moet uitzonderlijk mooi zijn geweest, want het werd door sommigen “het achtste wereldwonder" genoemd. Helaas heeft het niet lang stand gehouden. Na slechts 9 jaar staken de troepen van de Koning van Frankrijk het paleis in brand.
Het standbeeld van Gilles geeft de ingang van het internationale Museum van het Carnaval en het Masker aan. Het museum is het hele jaar geopend en is gevestigd in het oude Augustijnencollege, dat dateert uit de 18e eeuw. Ga na je bezoek aan het museum richting het centrum van de stad. Wandel naar de Grote Markt van Binche met in het midden het stadhuis van Binche (in gotische stijl) en zijn belfort.

Thuin is verdeeld in 'la Ville-Haute' en 'la Ville-Basse': de bovenstad en de benedenstad. De belangrijkste bezienswaardigheden zijn de stadswallen (met Notgertoren) en het belfort uit de 17e en 18e eeuw, vroeger de toren van de collegiale Sint-Theodarduskerk.
Ook de "hangende tuinen" tegen de zuidelijke omwallingen zijn beroemd. Er zijn ongeveer 200 ommuurde tuintjes, aangelegd in terrasbouw, waartussen geplaveide paadjes lopen. De hangende tuinen zijn gebouwd in de middeleeuwen om de rotshellingen te beschermen tegen erosie en om ruimte te bieden voor moestuinen. De zoninval en de warmte opgeslagen in de zandstenen muren zorgen voor weelderige groei. Sinds 2001 is er in de hangende tuinen weer een kleine wijngaard aangelegd, waarvan de zoete rode Clos des Zouaves wordt gemaakt.

De vestingwerken van Charleroi, ooit een cruciaal onderdeel van de verdediging van de Spaanse Nederlanden, werden gebouwd in de late 17e eeuw en de eerste helft van de 18e eeuw. Het doel was om de dreiging van de Franse koning Lodewijk XIV af te slaan, die aanspraak maakte op de Spaanse Nederlanden. De vestingwerken werden uitgebreid door de Fransen onder leiding van Vauban, de beroemde militaire architect.
Charleroi staat bekend als een van de lelijkste steden ter wereld. Alhoewel de lelijkheid van Charleroi overheerst heeft de stad toch ook wel een hoop fijne dingen te bieden, zoals het prachtige oude stadhuis of de Belfort aan hetzelfde plein.

Onderweg naar Givet, het eindpunt van deze route kom je langs het chateau d'Acoz. De in oorsprong vierhoekige verstevigde burcht was in de 12e eeuw het bezit van de Abdij van Floreffe. Later kwam het domein in handen van verschillende families: Marotte, d'Udekem en Pirmez. In 2001 verwierf Tony Cammaert, een bekende antiquair uit Brussel én specialist in Japanse kunst, het kasteel. Hij begon met een grondige restauratie, tegenwoordig worden er allerlei activiteiten en evenementen georganiseerd.

Door haar grensoverschrijdende ligging is de stad Givet rijk aan restanten uit het verleden. Deze stad werd versterkt onder Keizer Karel de Vijfde met de bouw van het fort van Charlemont, een sensationeel bolwerk, later komt de onvermijdelijke Vauban, architect van koning Lodewijk XIV, naar Givet – de stad was intussen Frans – om er rond de stad een reusachtig verdedigingssysteem aan te leggen. Lodewijk XIV had namelijk de ambitie om de Maasvallei binnen het koninkrijk van Frankrijk te houden. Kerken, nauwe straatjes, torens, versterkte poorten en vele andere monumenten tonen de belangrijke rol aan die deze Maasstad vele eeuwen geleden speelde. Voor de rijder van deze tour is evenwel de inwendige mens belangrijk. Gelegenheden aan de Maas genoeg!