Het Ertsgebergte vormt de grens tussen Saksen en Tsjechië over een lengte van 150 kilometer. De hoogste top in Saksen is de Fichtelberg (1215 m), maar de nabije Klínovec/Keilberg in Tsjechië is net iets hoger (1245 m). Verwacht dus geen Alpenreuzen - de bergen van het Ertsgebergte zijn veel ouder, geërodeerd tot vriendelijke ronde vormen, maar toch nog te hoog om heuvels genoemd te worden. Het dankt zijn naam aan de rijkdom aan ertsen die er lange tijd gedolven werden. Sinds 2019 staat het mijngebied in dit gebergte (de Montanregion) op de Unesco-Werelderfgoedlijst. De ontdekking van zilver- en tinertsen in de 15e eeuw zorgde ervoor dat het gebergte bewoond werd en ten dele ontbost raakte. Toen de ertsrijkdommen steeds schaarser werden, zocht men alternatieven voor inkomsten, zoals de productie van houten speelgoed. Watermolens, die tot de 18e eeuw als stampmolens voor o.a. tinerts dienden, werden omgebouwd en dreven daarna eenvoudige houtdraaimachines aan. Het mijnbouwverleden is in de vorm van industrieel erfgoed bewaard gebleven in verscheidene mijnbouwmusea en museum-mijnen
Uit de vroegere periode van mijnbouw stamt ook de huidige kersttraditie, de beeldhouwkunst en handwerk kunsten zoals houtsnijwerk. Speelgoed en prachtige kerstversieringen zoals kleine houten figuurtjes, piramides, houten lichtbogen, bomen en engeltjes worden hier nog steeds met de hand vervaardigd. Verder heeft bijna ieder dorp wel een eigen grote lichtpiramide en/of lichtboog. De advent en kersttijd is daarom bijzonder sfeervol met de vele traditionele kerstmarkten en verlichting achter bijna elk raam van ieder huis.

Uitgestrekte heuvels strekken zich uit over het landschap en dichte bossen, breedbeeld-uitzichten en een dicht netwerk van paden trekken opnieuw mensen aan om hier actief te worden. In de uitlopers van het gebergte vind je bovendien historische steden en kuuroorden.

Deze route begint in Freiburg, de onofficiële hoofdstad van het Ertsgebergte en eindigt in Litoměřice aan de samenvloeiing van de Elbe (Tsjechisch: Labe) en Eger (Tsjechisch: Ohře).

Het hele stadscentrum van Freiburg maakt deel uit van het wereldcultuurerfgoed. Er zijn veel huizen uit de tijd vanaf circa 1500 geheel of gedeeltelijk bewaard gebleven. Ook zijn enkele delen van de middeleeuwse stadsommuring nog aanwezig, waaronder de oude toren Donatsturm. Freiberg bezit enige cultuurhistorisch belangrijke kerkgebouwen:
De laatgotische Dom van Freiberg met het beroemde laatromaanse portaal ('Goldene Pforte'), twee Silbermann-orgels en de 16de-eeuwse preekstoel, de zgn. 'Tulpenkanzel'. De Sint-Pieterkerk (Stadtkirche St. Petri), met nog een Silbermann-orgel; gebouwd omstreeks 1200, in 1734 en meermalen in de 20e eeuw ingrijpend verbouwd. De 71 meter hoge kerktoren (Petriturm) dateert grotendeels uit 1731.
De noordwestelijke hoek van de binnenstad wordt ingenomen door een groot kasteel. Dit Schloss Freudenstein werd in de 16e eeuw gebouwd. In de 17e eeuw werd het onderdeel van de stadsomwalling en in de 18e eeuw graanspieker (droogzolder) ten behoeve van de hier wonende mijnwerkers; toen werden de vensters ook kleiner gemaakt. Het kasteel is gedeeltelijk als archiefruimte in gebruik. Er is verder o.a. een mineralen-museum (terra mineralia) en een restaurant in gevestigd.
Ten noordoosten van de binnenstad bevindt zich het mijnbouwcomplex Himmelfahrt Fundgrube, waarvan de zilvermijn Reiche Zeche deel uitmaakt; in het centrum staat het Stadt- und Bergbaumuseum Freiberg, gevestigd in een monumentaal pand bij de Dom.
Er is nog veel meer om op te noemen en vooral om te ontdekken, maar je gaat nu voor de tocht. Bij het verlaten van de stad nog even de brandstoftank aanvullen en dan naar de eerstvolgende bestemming: Frauenstein.

In het Schloss Frauenstein is het Gottfried-Silbermann-Museum gevestigd. Deze permanente expositie over de orgelbouwer Gottfried Silbermann en zijn broer toont onder meer de geschiedenis over de burcht, post en verkeer. Naast het Schloss Frauenstein staat de bergruïne van Burg Frauenstein die na een brand volledig werd verwoest.

De uitbater aan de rand van het dorpje Cämmerswalde heeft een restaurant met een eigen vliegtuigmuseum ernaast. Voor een habbekrats mag je het ‘museum’ betreden, waar drie vliegtuigen uit de tijd van de DDR staan. Een helikopter, een straaljager en een passagiersvliegtuig van Interflug. Het interieur ziet er eigenlijk heel goed uit, maar praktisch kan het nooit zijn geweest. Daarbij is het ijskoud in het vliegtuig. Zouden de passagiers het vroeger ook zo koud hebben gehad? Ondanks dat het museum uiterst klein is, is het leuk om eens te ervaren hoe een vliegtuig er jaren geleden uitzag.

De meest in het oog springende bezienswaardigheid van Neuhausen is Schloss Purschenstein. Dit paleis is gelegen op een heuvel en door heel het dorp goed waarneembaar. Het paleis is in de geschiedenis een aantal maal flink beschadigd geweest en is inmiddels in beheer van een Nederlandse zakenman. Ook vind je verschillende musea die een bezoekje waard zijn. Wereldberoemd is het Nussknackermuseum. Het is de eerste museum voor de Nussknacker in Europa en telt meer dan 5000 exemplaren uit de gehele wereld. Verder is er een Glashüttenmuseum en een ‘Alte Stuhlfabrik’, een verzameling oude motorfietsen, de grootste speeldoos van de wereld en ga zo maar door. Dus even afstappen en bekijken.

Het stadje Seiffen is met recht hét kerstdorp van Duitsland, Seiffen is ook een kuuroord. Het mooie plaatsje is beroemd om de vele kerst tradities en de houtsnijkunst. Toen de tin en zilvermijnen nog maar weinig opbrachten, zochten de families nieuwe manieren om aan de kost te komen. Naast het maken van kant en weven ging men zich toeleggen op het maken van houten speelgoed en kerstversieringen zoals de zg. notenknakers, de lichtbogen, kerstpiramides en andere figuren. Seiffen is nu het centrum van de houtsnijkunst in het Ertsgebergte. Tegenwoordig is de kerk, wereldberoemd geworden omdat het model op vele lichtbogen, piramides en andere ornamenten te zien is. Ook de nabijgelegen school en raadhuis worden vaak afgebeeld op lichtbogen en andere ornamenten.
In de kersttijd is het hier extra gezellig, er is een grote kerstmarkt en er zijn vele andere stalletjes met lekkers en lokale houtsnijkunst. Met name tijdens de kerstmarkt kan het hier erg druk zijn, het is daarom zaak vroeg te komen als u met de auto bent anders kan het zoeken naar een parkeerplekje lang duren.
Het openluchtmuseum werd in 1973 geopend als afdeling van het Seiffen Speelgoedmuseum. De nadruk ligt op de houtbewerkingsbranches in het Ertsgebergte, met name op de werkplaatsen, machines en technologieën voor de productie van speelgoed in het Ertsgebergte. Een van de middelpunten is de bandendraaierij uit 1760, die ter plaatse bewaard is gebleven.

Je maakt nu de overstap naar Tsjechië en komt al gauw in Kliny, waar de langste tokkelbaan (zipline) van Tsjechië is. Zeker een bezoekje waard en dan rijd je door naar het mijndorpje Cinovec, in het verleden veel tin gedolven, maar is nu zeer actueel door de grootste vondst van Lithium in Europa. Kijk niet op als er al veel bedrijvigheid is in deze uithoek nabij de grens.

Het rotsstadje Tisá met bizarre zandsteenformaties is een paradijs voor wandelaars en klimmers. Net als vele andere rotsformaties zijn de Tiské stěny rotsformaties miljoenen jaren geleden ontstaan door zandsteenvorming op de bodem van de oceaan. De gigantische rotsformaties zijn vervolgens gevormd door de erosie van o.a. wind en regen. Het eindresultaat is een fantastisch gebied van grillig gevormde rotsen, meters hoge rotspartijen, smalle doorgangen en adembenemende uitzichten. Daarnaast kun je een bezoek brengen aan de beroemde uitkijktoren op Děčínský Sněžník in de buurt. De stenen toren Děčínský Sněžník staat sinds 1864 op de hoogste tafelberg van Tsjechië. Vanaf de top is er een heel mooi uitzicht op de Lausitzer bergen en het Nationaal Park Boheems Zwitserland.

Hier vandaan gaat een aardige route langs de Elbe naar Terezin, een vestingstad die van november 1941 tot mei 1945 in gebruik was als concentratiekamp en getto Theresienstadt. Het kamp in de vesting fungeerde doorgaans als een doorgangskamp voor Joden die naar Auschwitz of andere vernietigingskampen werden gedeporteerd. In totaal hebben ongeveer 140.000 Joden in Theresienstadt gevangen gezeten, waarvan zo’n 5.000 uit Nederland. Vanaf 1943 werd Theresienstadt door de Duitse propagandadiensten gebruikt als modelkamp om de geallieerden te misleiden. Er werd zelfs een film gemaakt van het leven in het kamp dat doelbewust een vertekend beeld gaf van de omstandigheden in nazi-concentratiekampen.

Het eindpunt nadert. De stad Litoměřice heeft een prachtig historisch centrum met tientallen straten en pleinen. De kleurrijke gotische, barokke en renaissancegebouwen midden in het centrum van de stad, grotendeels begrensd door goed bewaarde gotische vestingwerken, zullen iedere bezoeker betoveren. Daarom een proost op de stad na afloop van je rit. Hopelijk heb je ervan genoten!